Inleiding gedichten- en verhalenwedstrijd


In het kader van de viering van het Louis Braillejaar 2009 organiseerde NLBB Vereniging van Leesgehandicapten in samenwerking met Stichting Dr. Alam Darsono een gedichten- en verhalenprijsvraag.
Het thema van de prijsvraag was: zonder schrift zou dat niet kunnen. Dit thema mocht met enige soepelheid benaderd worden. Voorwaarde was dat de gedichten en verhalen in het Nederlands zijn geschreven, over geschreven taal gaan, bij voorkeur over braille, en de gedichten en verhalen mochten niet eerder zijn gepubliceerd. Voor beide genres (gedichten en verhalen) viel een eerste prijs van € 500,-, een tweede prijs van € 300 en een derde prijs van € 200 te winnen.
De inzendingen moesten uiterlijk op 1 juni 2009 zijn ontvangen. In totaal zijn er 66 inzendingen van 47 deelnemers ontvangen. De inzendingen bestonden uit 38 gedichten en 28 verhalen. Als juryleden werden aangesteld: Mieps Fontijn, Jaap van der Hoest, Anne Schipper en Jan Terlouw (voorzitter).

Juryrapport Gedichten

De jury heeft in totaal 38 gedichten mogen ontvangen. De inzendingen waren uiteenlopend qua kwaliteit. Sommige gedichten waren treffend en zeer beeldend en andere hadden qua stijl meer weg van de poëzie zoals deze in de decembermaand door veel mensen wordt beoefend. De jury heeft alle inzendingen gelijkwaardig benaderd en beoordeeld op inhoud, stijl en in hoeverre de opdracht terugkomt in het gedicht. Na een eerste selectieronde bleven er tien gedichten over. Deze gedichten werden nogmaals bestudeerd, hardop voorgelezen en uitvoerig bediscussieerd. Uiteindelijk heeft de jury de drie beste gedichten geselecteerd: Geheimschrift braille, Keerpunt en Braillepunt.
In het eerste gedicht, Geheimschrift braille, is de opdracht van de wedstrijd goed verwerkt. De geheime boodschap waarin het brailleschrift een soort morsetaal wordt (door het kloppen op de muur) vond de jury een originele vondst en maakt de wat mindere rijmvorm ruimschoots goed.
Het tweede gedicht, Keerpunt, is van alle ingezonden gedichten het meest poëtisch, het heeft een mooie stijl en een indringende inhoud die een kentering in een persoonlijk leven verbeeldt. Het braille speelt hierin een bijzondere rol. De jury maakte als kanttekening bij het gedicht dat de laatste zin, ‘zonder schrift zou zelfs dat niet kunnen’, geen mooi geheel vormt met de rest van het gedicht, ondanks dat het verwijst naar het thema van de wedstrijd.
De jury vond het laatste gedicht, Braillepunt, heel poëtisch. De verschillende benamingen voor braille zijn een prachtige vondst: ‘braille als lichtpunt, aandachtspunt, middelpunt, een punt om aan vast te houden’.
Uit deze drie overgebleven gedichten moest de jury haar definitieve keuze maken en dat was geen gemakkelijke opgave! De drie gedichten werden nog eens een keer hardop voorgelezen door de voorzitter Jan Terlouw. Na enige discussie was de jury het eens. Het gedicht Geheimschrift braille is geëindigd op de derde plaats en het gedicht Keerpunt werd uiteindelijk nummer twee. Daarmee is het gedicht Braillepunt het winnende gedicht geworden. Braillepunt werd door alle juryleden als mooi en poëtisch bestempeld. Ook is in dit gedicht de opdracht (zonder brailleschrift zou dat niet kunnen) duidelijk verwerkt. Op basis van deze overwegingen ontvangt Marianne Poppenk de eerste prijs voor het onderdeel gedichten van deze wedstrijd.

De bekroonde gedichten

1. Braillepunt – door Marianne Poppenk-Copper
Braillepunt - Marianne Poppenk-Copper
2. Keerpunt – door Corrie Balemans
Keerpunt - Corrie Balemans
3. Geheimschrift Braille – door Asha Jadoenandansing Geheimschrift Braille - Asha Jadoenandansing

Juryrapport verhalen

Bij de verhalen had de jury de keuze uit 28 inzendingen. Braille maakte blijkbaar veel los bij de schrijvers van de verhalen, want veel van hen konden niet alles wat zij wilden vertellen kwijt in het maximum van 1500 woorden. Deze in het reglement ingestelde grens werd dan ook regelmatig overschreden. Eveneens opvallend was het aantal inzendingen van ‘romantische’ aard. De liefde speelt een belangrijke rol in veel verhalen en de jury vond in het bijzonder de inzendingen Liefdewerk oud-papier en Liefdes puntjes binnen deze categorie de moeite waard.
Na een eerste, individuele beoordeling door de juryleden afzonderlijk, is een selectie gemaakt en werden de beste tien inzendingen geselecteerd. Er was er één verhaal bij dat door alle juryleden onafhankelijk van elkaar unaniem het beste werd gevonden, maar welk verhaal dat is wordt nog even geheim gehouden.
De jury wil graag de volgende verhalen even voor het voetlicht plaatsen:
Klik klak, een verhaal over een blinde bedelaar uit de tijd van Louis Braille die door hulp van een andere bedelaar het brailleschrift ontdekt.
Spinrag, een romantisch verhaal en goed geschreven. De jury vindt het echter jammer dat in dit verhaal de tijden door elkaar lopen en het niet altijd duidelijk is wie er aan het woord is. Dit geldt ook voor het verhaal
Stuifzand, een spannend geschreven detectiveverhaal waarin braille een belangrijke rol speelt in de ontknoping.
Het verhaal De ontmoeting gaat over een ontmoeting in de trein tussen een ziende man en een blinde vrouw waar een afspraak uit voortkomt. Het eerste contact wordt gelegd omdat de vrouw een brailleboek leest en de man haar aanspreekt met: ‘Je verrast mij met de snelheid waarmee je braille leest. Een blinde die braille leest in de trein kom ik nauwelijks tegen.’ De jury vond dit een enigszins eigenaardige openingszin, aangezien in Nederland vast wel meer braillelezers zijn die met de trein reizen. Wellicht gaat de man in het verhaal niet zo vaak met de trein? Het verhaal
Stilte vond de jury een mooi verhaal en ook zeer mooi geschreven. Het verhaalt over een blinde man die in een reisgezelschap de stad Rome bezoekt. De lezer beleeft als het ware het reisverhaal mee vanuit het perspectief van de blinde hoofdpersoon. Het verhaal
Kamer 8, tweede etage vond de jury een aardig verhaal, maar het blijft helaas wat achter in de uitwerking.
Veerles vingers vond de jury een interessant en ondanks het wat populaire taalgebruik een aardig geschreven verhaal. In dit verhaal komt het menselijk aspect, hoe iemand denkt en doet die na een ongeluk blind is geworden, bijzonder goed uit de verf.
Tussen alle titels van de opgesomde verhalen zitten de derde en de tweede prijs. Om het nog spannend te houden is de titel van de eerste prijs nog niet genoemd.
De derde prijs gaat naar het verhaal waarin het brailleschrift wordt uitgelegd. Een citaat: ‘Het brailleschrift dat hij heeft ontwikkeld, bestaat uit een blokje van 6 puntjes in twee rijtjes van 3 naast elkaar… Met die 6 puntjes kun je 63 verschillende combinaties maken.’ En het verhaal eindigt met: ‘En zo gaat het al na twee weken bijna perfect. Ik ga er echt voor, want ik laat me niet aan de kant zetten. Ik zal laten zien dat ik een nieuwe weg ben ingeslagen. Ik lees het woord dat nu onder mijn vingers verschijnt: gelukt. Ik hou de brede grijns die bij me opkomt niet tegen!’
De titel van de derde prijs, de schrijver weet het al, is het verhaal Veerles vingers.
Ook van de tweede prijs een citaat, van het prachtige slot van het verhaal: ‘Dan staat mijn geliefde plotseling stil. De vrienden lopen nog verder, maar worden teruggeroepen. Zij voert me naar een wand, naar een grote koperen plaat tegen die ruwstenen wand. Ze legt mijn hand er op en ik tast. Braille! Een grote koperen plaat met braille! Achter me staan mijn geliefde en mijn vrienden. Achter me lopen mensen met verhalen. Voor me die warm koperen plaat met mijn geheimschrift. Voorzichtig begin ik te lezen en langzaam begin ik te begrijpen. Naast het verhaal in braille is er een tekening van het plein en de basiliek in reliëf. Mijn handen zoeken en ik glimlach. Achter me verstomt het geluid. Onder mijn hand komt alles echter tot leven. Een onuitwisbaar schrift, het woord, gevat in stilte. Ik lees. Ik lees dus ik ben.’ Dit winnende verhaal, de tweede prijs, heet Stilte.
En dan nu de winnende inzending. Het verhaal viel al op door zijn titel, die nog even geheim blijft. De jury was het er vanaf het begin af aan unaniem over eens dat dit het winnende verhaal zou zijn. Het is prachtig geschreven, bevat exact 1500 woorden en is buitengewoon origineel. De schrijver ervan behoort tot de jongsten die hebben meegedaan, hij is 25 jaar oud en is - naar verluidt - vaker in de prijzen gevallen maar dan op een heel ander gebied. Het verhaal gaat over een zedendelict, ongewenste intimiteiten en dit alles betreft de taal. Een citaat:
‘Het proces dat reeds enkele weken nadien plaatsvond, liet me geen schijn van kans. Ik was ontegenzeglijk schuldig aan hetgeen mij ten laste werd gelegd, namelijk "het geregeld begaan van ongewenste intimiteiten jegens de taal" dat kort tevoren met terugwerkende kracht strafbaar bleek te zijn gesteld als “zedendelict”. Niet alleen pleitten tal van getuigenverklaringen tegen me, ook mijn vingerafdrukken kwamen overeen met deze die in groten getale op het “slachtoffer” waren aangetroffen. Het vonnis luidde dan ook "onmiddellijke internering opdat de dader zijn obsessies kan ontwennen en niet langer een gevaar oplevert voor de maatschappij," evenals een levenslang verbod op "enig tactiel contact met ons aller communicatiemiddel.”
Het winnende verhaal heet Handtastelijkheden en is geschreven door Piet Devos.

De bekroonde verhalen

1. Handtastelijkheden – door Piet Devos
Handtastelijkheden - Piet Devos
2. Stilte – door Jan de Kort
Stilte - Jan de Kort
3. Veerles vingers – door Cees Smit Veerles vingers - Cees Smit

***
terug naar de inhoudsopgave
terug naar de eerste pagina van de website