een column van Jean Bos
Het is nu al enkele jaren dat we in Vlaanderen geconfronteerd worden met allerhande manifestaties die 'in het donker' plaatsvinden. En alsof dat nog niet blits genoeg is, moet het vandaag de dag allemaal in het Engels, 'in the dark'. Dit fenomeen begon gelijk goed in 1995 met een schitterend initiatief, 'dialoog in het donker'. Een boot was het decor voor een verduisterd parcours, waarop goed ziende mensen door blinden gegidst werden om te ervaren wat het betekent niet, of slecht te kunnen zien. Voor hen was het ongetwijfeld een leerrijke ervaring; zelf was ik ook heel verbaasd over sommige reacties bij mensen die werden geplaatst in een situatie die onbekend voor hen was.
Wie gedacht had dat dit een eenmalig gebeuren zou zijn, had het bij het verkeerde eind. Schoorvoetend volgde de ene organisatie na de andere, allemaal met de toevoeging 'in het donker'. En moet je zien wat er tegenwoordig zo al naar de schaduwzijde versleept wordt, eten, kunst, daten, wandelen, tasten, proeven en meer van dat fraais. En de pers zwermt er omheen als vliegen rond een pot stroop. Wacht maar, binnenkort worden we nog uitgenodigd om zelfs te pitten in het donker, o pardon, in the dark. Maar goed dat de meesten dat al langer doen; het zou anders spannend kunnen zijn bij het ontwaken.
Speelt alles zich voor blinden en zeer slecht zienden werkelijk in het donker af? Voor velen is dat ongetwijfeld het geval, maar wil dat zeggen dat men deze toestand tot vervelens toe moet blijven benadrukken? Straks gaat de goegemeente nog denken dat wij ogenschijnlijk alles in het zwart doen. Of erger nog, vervlakking zou onze ziende medemens kunnen doen denken dat het een leuke en avontuurlijke ontspanning is, iets als blindemannetje spelen of een nachtelijke dropping. Op de lange duur krijg je dan het tegenovergestelde van wat we eigenlijk willen bereiken.
Voor anderen is het gewoon onzin. Wie vertelt mij bijv. eens haarfijn wat licht is? Het ontbreken van duisternis? En wie legt me eenvoudig uit wat donker is? Is dat het ontbreken van licht? Mij allemaal eender; ik wil alleen maar zeggen dat we m.i. stilaan een saturatiepunt van verduistering hebben bereikt. Het wordt een beetje gênant om weer maar eens een activiteit 'in het donker' te horen aankondigen. De realiteit is nu eenmaal veel complexer. Dat schijnen vooral de media zich niet te realiseren als zij erover berichten. Ze kicken meer op de sensatie, het onwerkelijke karakter van wat er zich afspeelt. Maar weinigen hebben oog voor de dingen die er écht toe doen.
Laat één ding duidelijk zijn, het staat ieder vrij wat dan ook te organiseren, maar mag ik dan evengoed mijn twijfels uiten bij het sensibiliserend effect op de lange termijn van dergelijke manifestaties? Het blijven momentopnamen, de mensen worden wel kort geconfronteerd, maar of ze daardoor ook gesensibiliseerd worden, blijft toch de vraag. Als er in onze eigen sector goed ziende personen zijn die vinden dat Braille als lees- en schrijfmogelijkheid zijn einde nadert, stemt dat tot nadenken en wordt het misschien wel tijd om de zaak eens vanuit een ander oogpunt te bekijken.
Alles heeft z'n houdbaarheidstijd, dat geldt al voor politici, maar zeker ook voor sensibiliseringscampagnes. Komt daarbij dat het donker snel gaat vervelen omdat wij mensen nu eenmaal niet de ogen van een kat hebben. Bovendien, valt al dat donker nog te rijmen met de transparantie die de maatschappij zich als doorkijkbloesje wil aanmeten? Wat doen we dan met kaars en bril? Een Gouden Uil zullen we er zeker niet mee winnen, dat doe ik met dit schrijfseltje trouwens ook niet.
Nee, het mag nu eindelijk eens uit zijn met die duistere praktijken. Vandaar mijn oproep: 'Laat er weer licht zijn!' O neen, 'let there be light again!' Laat mensen met een visuele handicap weer openlijk, in het licht, blind of slechtziend zijn. Dat heeft op zich al genoeg donkere kantjes.
***
terug naar de inhoudsopgave
terug naar de eerste pagina van de website