Mensen bewegen in tijd, gaan erin vooruit. Voortdurend kennen zij een heden
dat onderweg is naar een toekomst en tegelijkertijd een verleden achterlaat.
Mensen hebben ieder een eigen heden en zodoende ook ieder een eigen verleden.
Wel kan het gebeuren dat heden en verleden gedeeld worden met een ander, niet
zelden zelfs als onderdeel van een groep of meerdere groepen met verschillende
karakters.
Twee mensen die een ander verleden hebben, kunnen elkaar –
ieder vanuit eigen ervaringen en belevenissen - verhalen vertellen. Aangenomen
mag worden dat hoe minder zij elkaar kennen hoe meer verhalen gewisseld kunnen
worden. En als dat daadwerkelijk gebeurt, leren zij elkaar al doende beter
kennen en doorgaans groeit daarmee de interesse in elkaar.
De meeste
verhalen worden dagelijks mondeling bij ontmoetingen uitgewisseld, meestal kort
en niet afgewerkt (zonder kop of kont). De aanleiding van het elkaar treffen of
de omgeving waarin, kunnen, bijvoorbeeld, zonder woorden al veel gedeelde
informatie bieden. Denk aan een situatie in een gewone winkel, waarin wachtende
klanten iets bijzonders zien en daaromtrent in gesprek raken; of aan een
wachtkamer bij een huis- of tandarts, waarin patiënten over hun klachten en
pijnervaringen praten; of aan bij elkaar zittende reizigers na een
onverklaarbare stilstand van de trein buiten het bereik van een station.
Geschreven verhalen zijn anders dan de mondelinge variant. Het onaffe
ontbreekt en er is sprake van opbouw en structuur. Ook kunnen een context en
beschrijvingen van figurerende personen (of dieren) eigenlijk niet ontbreken.
Een eenvoudig verhaal is een beschrijving van een gebeurtenis die werkelijk
heeft plaatsgevonden en is waargenomen door de schrijver ervan. In essentie is
dit een verslag. Naarmate een letterlijke weergave creatief wordt bewerkt,
comtext krijgt en van structuur wordt voorzien, ontstaat meer een verhaal.br>
Maar dat is niet de enige variant. Er zijn ook verhalen die los staan van een
ware gebeurtenis en geheel afkomstig zijn uit een creatieve geest, dan wel de
dikke duim, van een auteur. In dergelijke verhalen is wel een werkelijkheid
neergezet, maar deze is gefingeerd. Hierbij kan een auteur kiezen
waarheidsgetrouw te schrijven (net echt) of zijn fantasie ruime toepassing
geven in een dromenland of in evident absurdisme.
MMengvormen van
werkelijksgetrouw en fictie komen vaak voor. Zo kan een recent verhaal over een
bijzondere relatie gesitueerd zijn in een bepaalde periode uit de geschiedenis,
waarin mensen anders leefden. Of kan een schrijver autobiografische ggevens
verwerken in een geconstrueerde werkelijkheid.
Verhalen bestaan uit
taal, een geheel van woorden dat is opgeschreven. Het gaat over iets. Er is een
wat. Van belang – dat voert zelfs vaak de boventoon - moet evenzeer de wijze
van schrijven gezien worden. Er is dus ook een hoe. Dat betekent een met enige
spanning gemaakte opbouw, een spanningsboog. En eveneens een keuze van woorden
die smaakgevend uitwerkt en kan appelleren aan een beoogde sfeer. En bovenal
mag orginaliteit niet ontbreken. Een goed verhaal moet oorsponkelijk zijn,
nieuwheid bevatten, zodat het de lezer pakt.
Dit Pointenummer biedt de
uitslag van de verhalenprijsvraag 2024 van Stichting Dr. Alam Darsono. Vooraf
gegaan door het juryrapport zijn de drie verhalen opgenomen waaraan een prijs
is toegekend. Deze vormen de top van de uitslag. De jury heeft, uitgaande van
hoge scores, ook een subtop gezien. Aan deze verhalen konden geen prijzen
worden toegekend. Wel zijn zij in dit nummer opgenomen.
Maassluis, 24 mei 2024 Jaap van der Hoest, redacteur