VAN DE REDACTIE

Door te reizen kan een mens meer van de wereld leren kennen. Dit is een waarheid die – zo lijkt mij – voor zichzelf spreekt. Er zijn weliswaar omstandigheden denkbaar waaronder deze waarheid niet opgaat – bijvoorbeeld, als de reis in een dichte container zou pllaatsvinden -, maar deze zouden terzijde kunnen worden geschoven met een beroep op de algemeen aanvaarde manier van denken dat de uitzondering de regel bevestigt.
Wie reist komt andere dingen en andere menssen tegen en raakt meer dan eens in andere omstandigheden verzeild dan normaal – zoals thuis en op het werk – het geval is. En –vergeet dit niet – een mens is voorzien van zintuigen, waardoor hem veel van wat er om hem heen gebeurt niet ontgaat. Zelfs als hij inspanningen zou verrichten om zich van de omgeving af te sluiten, blijft hij signalen ontvangen. Slechts een drastische ingreep – een narcose of iets dergelijks – zou hem voor enig moment in een totaal isolement kunnen brengen. Wie op reis gaat verdooft zich echter niet en ervaart zodoende zijn veranderende omgeving, die hij doorgaans moet accpteren zoals deze op hem afkomt. Dit kan al beginnen bij de temperatuur die er gewoon is. Bevalt deze niet direct, dan moet het karakter van de te dragen kleding eraan worden aangepast. Dat geldt zelfs voor naturisten die wel van hun blootje houden, maar ik kan mij niet indenken dat zij aanbidders van kou zijn. Een naturist benut – uitgaande van de huid als het grootste zintuig – wel de mogelijkheid om op de meest optimale manier fysiek met zijn omgeving in aanraking te komen. De overgrote meerderheid van de mensen gaat echter – ook in recreatieve sferen – gekleed door het leven en laat de huid op een meer indirecte wijze zijn waarnemende werk doen. En op reis hebben alle zintuigen veel te doen, gezamenlijk en in afwisseling. De smaak kent momenten van rust –vooral als het lichaaam actief is -, maar op dit zintuig wordt dan ineens een intens beroep gedaan bij toediening van niet eerder in de mond genomen spijzen en dranken. In de hersenkwab die meedoet met het proeven wordt nagegaan of de actuele smaakervaring ooit eerder is opgedaan of dat er vergelijkingen kunnen worden getrokken met iets dat al gekend wordt en een beetje in de buurt komt.
De ogen zou ik hier – voortgaand met waarnemingen tijdens het reizen – gewoon in het rijtje van zintuigen kunnen meenemen. Voor de wisselwerking tussen een mens en zijn omgeving wordt het zien van belangrijke betekenis gevonden. Het gaat om een zintuig dat al van enige afstand veel van de omgeving en van te ontstane situaties kan waarnemen. Bij de ogen sta ik echter stil. Ik zou er in het algemeen uitgebreid over kunnen schrijven – uitgaande van wat mij bekend is over wat gezien kan worden -, maar dat wil ik niet doen. In mijn contact met wat erom mij heen gebeurt en met wat en met wie er in mijn omgeving aanwezig zijn hebben mijn ogen wel een bepaalde functie, maar in het koortje van mijn zintuigen zingen zij een duidelijke toon lager.
Reizen is voor mij een voortdurende verplaatsing van mijn lichaam en mijn geest met alle vermogens tot waarneming en betekenisverlening die ik heb. Zo opgeschreven lijkt het of ik, bijvoorbeeld, op een vermoeiende manier een vakantiereis maak. Ik kan de lezer wat dit betreft gerust stellen. Dat is niet het geval. Door mijn toerusting kan ik veel bewust beleven. Of ik dat alleen doe? Nee, maar dat is niet bijzonder. Ieder mens blijft echter een individu. En ieder inidividu neemt op zijn eigen manier waar, met zijn eigen zintuigelijke toerusting en zijn eigen wijze van benutting ervan, ook wanneer er van combinaties of gezelschapsverbanden gesproken kan worden. Als mensen gaan reizen ontstaat hierbij een beweging, waaruit extra dynamiek bij het leren kennen van omgevingen kan voortkomen.
Nu kan de conclusie zijn, dat wie weinig reist niet veel van de wereld leert kennen. Daarbij plaats ik een kanttekening. Niet ontkent moet worden dat opgedane ervaringen en waarnemingen uit reizen aan thuisblijvers overgedragen kunnen worden. Er zijn, gelukkig, mensen die dat heel goed kunnen.

10 oktober 2010, Jaap van der Hoest

***
terug naar de inhoudsopgave
terug naar de beginpagina van Pointe
terug naar de beginpagina van de website